English, Spanish, Italian, Portuguese , Hebrew , Swedish, German , Bulgarian, Dutch and Turkish

Manuscript - Tomas Stephanson, Monte Reid

Manuscript translated to Turkish by Kenan ILGöR Tarihte ilk kez insanlar ve makineler beraberce bir hayali gerceklestirmeye calisiyorlar, beraberlikten dogan sinirsiz bir gucle. Hic irk, din ve renk ayrimi yapmaksizin. Oyle bir zamanda ki iletisimin insanlari birbirine en cok yaklastirdigi an. Ve iste Ag’in dogusu Ag’in nasil calistigini bilmek istermisiniz? Ag uzerinde bir yolculuk icin burayi tiklayin. Biraz onceki linki tikladiginizda tam olarak ne oldu aceba? Tiklamanizla beraber bir bilgi akimini baslattiniz. Bu bilgi sizin ozel postanenize, Bay IP’nin paketleyip, pullayip ve postaladigi yere gitti. Her yollanan paketin bir buyukluk limiti vardir. Postanede, paketin kac parcaya ve nasil bolunecegine karar verilir ve daha kucuk paketlere bolunur. Paketler adresleniyorTabiiki bu IP-paketlerinin bir etikete ihtiyaci var. Etiketin uzerine gerekli bilgiler yazilir mesela gidecegi adres, gonderenin adresi ve paket cesiti. Bu paket internet uzerinden gidecegi icin bir adresde Proxy-sunucusundan alir (asagida Proxy-sunucusu hakkinda daha fazla bilgi verilecektir). Paket once Local Area Network (Yerel Iletisim Ag’i) e gonderilir. Bu Ag yakin mesafelerde (ayni bina icerisinde) yildiz gobek (hub) veya yonlendirici (router) yardimiyla bilgisayarlari birbirine baglamak icin kullanilir. LAN aslinda pek guvenli bir iletisim baglantisi degildir ve cok nadir olsada ufak tefek kazalar meydana gelebilir. Paket Ag uzerine gonderiliyorLAN otobaninda her tur bilgi cesitleri (paketleri) bulabilirsiniz. Mesela IP paketleri, Novell paketleri, Apple Talk paketleri, … Bu goruntu bizlere pekte yabanci gelmedi galiba, Ankara veya Istanbul trafigini buna birer ornek olarak gorebiliriz. Yonlendirici, bu paketlerin adreslerini (istikametlerini) okur ve gerekiyorsa paketi alir ve baska bir otoban uzerine koyar. Yonlendirici paketleri otobandan aliyorYonlendirici (router); kanunsuz kuralsiz bir sanal dunyada kanunun sembolu gibidir. Iste yonlendirici … sistematik, hissiz, metodik, konservatif ve bazen de yavas; ama isini “genelde” dikkatli ve tam yapar. Yonlendirici AnahtarPaketler yonlendiriciden ciktiktan sonra musterek Ag uzerinden yonlendirici anahtara (router switch) dogru hareket ederler. Yonlendirici anahtar normal yonlendiriciden daha serbest ve hizli sekilde paketleri istikametlerine yonlendirir. Aslinda yonlendirici anathari dijital pin-ball sihirbazi gibi gorebilirsiniz. Paketler hedef adreslerine ulastiklarinda Ag arayuzu (network interface) onlari alir ve bir sonraki etaplarina gonderir, proxy sunucusuna. Proxy genelde cogu firmalarda bir “araci” olarak internet baglantisindaki yuku hafifletmek ve guvenligi artirmak icin kullanilir. Proxy sunucusu paketleri acar ve Ag (web) adresine veya Birörnek Kaynak Bulucu (Uniform Resource Locator - URL) ‘suna bakar. Adresinin gecerli olmasi kaidesiyle pakket internet uzerine yollanir. Proxy sunucusunun kabul etmedigi bircok adres vardir (Proxy-sunucusunun ayarlanis sekline gore). Bu etapi gecen paketler yollarina devam ederler. Aceba paket guvenlik duvarini gecebilecekmi?Bir sonraki safha firewall, yani guvenlik(ates)duvaridir. Guvenlik duvarinin iki gorevi vardir. Bunlarin birincisi; internetten Yerel Iletisim Ag’ina (LAN) gelen her turlu tehlikeli veya istek disi gonderilen paketlerin girmesini engellemek. Ikinci gorevi ise; disariya onemli bilgilerin ve dosyalarin tasinmasini engellemektir. Guvenlik duvarindan gecen paketleri yonlendirici (router) alir ve onlari bant genisligi daha kucuk baglantilara gonderir. Bant genisligi yeterli olmadigi icin hepsini bir anda alip isleme koyamaz. Peki, buraya kadar olan yolu tamamlayamayan paketlere ne oldugunu merak ediyorsunuzdur herhalde. Bay IP, belirli bir sure icerisinde paketin alindigina/ulastigina dair bir cevap alamadigi takdirde ayni paketi tekrar gonderir. Internet uzerinde trafik Simdi Internet Dunya' sina girmeye haziriz. Internet kisa ve oz olarak kucuk (yerel) aglardan olusmus Dunya’ yi saran buyuk bir orumcek agi gibidir. Bu Ag'da baglantilar yonlendirici (router) ve anahtarlar (switch) ile saglanir. Ag, dort duvar arasinda olan korunmus Yerel Iletisim Ag’indan (LAN) cok farklidir. Yerel Iletisim Ag’indan disarisini “Vahsi Bati” gibi gorebilirsiniz. Daha genis bir alana dagilmis, daha tehlikeli ve cok enteresan bir yerdir. Az kontrol ve kurallar sayesinde sinirlar maksimumda ve fikirler kolaylikla paylasilabilinmektedir. Tabiki bu kadar serbestligin getirdigi guzellikler tehlikeleride beraberinde getirmektedir. Paketlerimiz hedeflerine ulasmak icin cesitli yollari secerler, bunlar ; uydu, telefon ve kablosuz baglantilardir. Paketler her zaman en hizli veya en kisa yollari secmezler ama ne olursa olsun sonucta hedeflerine ulasirlar. Belkide bu yuzden Dunya Capinda Ag’i (World Wide Web) Dunya Capinda Bekleyis (World Wide Wait) olarakta biliyoruz. Ama hersey sorunsuz bir sekilde yolunda giderse bir goz acip kapamamizla Dunya’ yi 5 kez dolasabiliriz. Ve butun bunlar bir sehir ici telefon gorusmesi fiyatina. Yolculugun sonuna yaklastigimizda guvenlik duvari (firewall) ile karsilasiriz. Bir paket olarak, amaciniz ve niyetinize gore bu guvenlik duvari size bir koruyucu melek veya korkunc bir seytan gibi gorunur. Aslinda guvenlik duvari sirf kurallara uygun, zararsiz paketlerin gecisi icin yapilmistir. Guvenlik duvari erisim noktalari (port) 25 ve 80 ile calisir, diger erisim guvenlik duvari tarafindan noktalari kapatilmistir (kullanicinin ayarlarina gore degisir). Genelde email-paketleri icin erisim noktasi (port) 25 ve web-paketleri icin erisim noktasi 80 kullanilir. Guvenlik duvari icerisinde paketler daha iyi incelenir, bazi paketler bu gumrugu kolaylikla gecebilirken diger supheliler biraz zorluk ceker. Guvenlik duvarindaki gumruk gorevlisi kolay kolay atlatilabilecek biri degildir. Bazen Olum (Death) Ping’ inin (Packet InterNet Groper (PING) ) “normal ping” (Internet Paketi Araştırıcısı) gibi gorunup gecmesinin basarisiz olmasi ise buna guzel bir ornektir. Ag arayuzune girisBuraya kadar basariyla gelenler yolculuklarini nerdeyse bitirmis sayilirlar. Son olarak siraya gecip web-sunucusuna (webserver) alinmayi beklemek kalmistir. Gunumuzde web-sunucusu bircok cihaz uzerinde calismaktadir; basit bir sunucudan, internet kamerasina (webcam) ve masa ustu bilgisayarizina (desktop pc) kadar. Teknolojinin ileri oldugu ulkelerde bu sistem sayesinde alisverisler buzdolabi tarafindan yapilmaktadir. Hatta yemeklik malzemeniz bile buzdolabi tarafindan kontrol edilmekte ve bitmeden once sizi uyarmaktedir. Ama unutmayinki, halen Ag’ in baslangicindayiz ve nerdeyse hersey mumkun. Istenilen bilgi paketlenip gonderiliyorButun paketler bir bir toplanir ve acilir. Icindeki bilgi, yani istenilen bilgi, web-sunucusundaki uygulamalara gonderilir. Kullanilan paketler yok edilmez, yenilenip tekrar kullanilmak icin hazir hale getirilir. Ve yine sizin istediginiz bilgi ile doldurulur, adresi yazilir ve pullanip tekrar size gonderilir. Ve yine guvenlik duvarlarindan (firewall), yonlendiricilerden (router) ve internet uzerinden size ulastirilir. Simdi internet uygulamanizdan (web browser) istediginiz bilgiyi istemeye hazirsiniz. Iste filmin kisaca ozetini okudunuz. Gorevlerini yerine getirmis ve daha iyi bir dunya hedefiyle, sadik bilgi paketlerimiz bir sonraki aksamin bitimine mutlu bir sekilde yolculuk yapiyorlar. Sahiplerine karsi gorevlerini en guzel sekilde yerine getirdiklerinin bilinciyle … Sizce bu guzel bir "SoN" degilmi?